• Baaigem, Unieke Sectie, kadastraal perceel 854 (deels)

• De originele onteigening vond plaats op grondgebied Baaigem.
• Het onteigende perceeltje omvatte een terrein landbouwgrond van 1 are 89 ca. aan de westzijde van een groter perceel landbouwgrond van 34 are 30 ca.
• Om het terrein ten allen tijde te kunnen bereiken was er enerzijds een permanente erfdienstbaarheid over een strook van 2 meter breed en 49.10 meter lang. Deze maakte ook deels deel uit van dezelfde akte. Deze volgde de westelijke grens van het perceel vanaf de Baaigemstraat tot het voor de bunker onteigende perceel.
• Om het terrein te kunnen bereiken voor de bouw van de bunker werd voor een periode van 8 maanden vanaf het ogenblik dat de werken effectief zouden starten een strook van 5 meter breed tot bij de bunker voorzien. In dit geval komt dit gewoon neer op het verbreden van voorgaande strook met een extra strook van 3 meter oostelijk van de eerder gemelde strook voor de permanente erfdienstbaarheid.
• De akte voor het onteigende terrein, de gemelde permanente en tijdelijke erfdienstbaarheden werd verleden op 19 juni 1935 voor de prijs van 4000 BEF aan enerzijds Madame Giovanella Caetani, weduwe van Baron Alberic Grenier, woonachtig te Elsene, en Madame Livia Grenier, gehuwd met Markies Francesco Durazzo, beiden woonachtig in Cogoleto (Italië).
• Deze akte bevatte ook een clausule voor een jaarlijkse intrest op dit bedrag van 5% wat in dit geval neerkwam op jaarlijks 200 BEF vanaf het ogenblik dat de werken zouden aanvatten. Heel merkwaardig is hier zelfs aan de clausule toegevoegd dat dit maximaal na 3 maanden zou starten nadat de akte werd verleden, ook al zouden de werken dan nog niet zijn aangevat.

• Op een actuele schets van het kadaster vindt men het originele perceel A854 niet meer terug. Dit is heden opgesplitst in het ooit voor de bunker onteigende perceel dat heden gekadastreerd is als perceel A854a. De resten van het originele perceel A854 zijn heden perceel A854b geworden.
• Deze bunker en bijhorende grond was in elk geval in 1961 nog niet opnieuw verkocht en toen nog altijd eigendom van de Belgische staat. Deze situatie zal heden ten dage allicht nog altijd zo zijn gezien ook zijn huidige situatie op het kadaster.
• Ook typisch in die gevallen is het feit dat de bunker nog volledig afgesloten is.

• De bunker ligt langs de Baaigemstraat op uw linker kant, komende van centrum Baaigem, men kan hem duidelijk zien staan in het veld, iets wat achteruit op een hoeve korter tegen de weg.

• Het is een voorliniebunker tussen steunpunt Semmerzake en Muntekouter tussen AV3 (445 m) en A21 (360 m). Hij is in hoek opgesteld met de bunker A21 om zo het gezichtsveld en het schietbereik te vergroten.
• De bunker A20 neemt de velden zuidoostelijk van de Baaigemstraat, inclusief de kasseiweg Raapakkerlos onder vuur. De bunker A21 die met de bunker A20 in hoek is opgesteld neemt dan in kruisvuur dezelfde velden en de Raapakkerlos specifiek in de lengte onder vuur.

• De bunker bestaat uit twee kamers die onderling niet met elkaar verbonden zijn.
• Hij bevat een aparte kamer voor het opstellen van een mobiel 47mm kanon.
• De andere onafhankelijke kamer, een mitrailleurkamer heeft achteraan een koepel en een sas.

• Het bunkertje was in de mitrailleurkamer standaard voorzien voor de opstelling van een Maximmitrailleur. Daarnaast was hij ook voorzien voor de opstelling van Hotchkiss- of Coltmitrailleur.
• De kanonkamer was geschikt voor het opstellen van een C47 anti-tankkanon.

Omschrijving van het gecamoufleerde bunkertje:

• Origineel was de bunker volledig ommuurd met baksteen.
• Hij heeft nog grotendeels al zijn originele baksteencamouflage, inclusief een vrij uniek bijkomend in baksteen uitgemetst camouflage toegangssas.
• Al het houtwerk was standaard uitgevoerd in Noors rood dennenhout tenzij anders vermeld.
• De toegang van het sas van de mitrailleurkamer zat verstopt achter een houten deur van 1.00m x 2.00m (BxH).
• Het linker schietgat voor mitrailleur zat verstopt achter een vals raam. Dit was uitgewerkt in 2 gegalvaniseerde plaatijzeren luiken, openend in twee richtingen, van elk 0.50m x 1.40m (BxH). Hierop waren dan houten raamprofielen gekleefd om het geheel expliciet het uitzicht van een raam te geven.
• Ook het schietgat voor het C47 kanon zat verstopt achter een gelijkaardig uitgewerkt groter vals raam met 2 luiken openend in twee richtingen van elk 0.60m x 1.40m (BxH).
• Op de linker zijkant zat nog een vals raam. Omdat dit niet diende open te kunnen was dit identiek uitgewerkt maar op een vast plaatijzer van 1,00m x 1.40m (BxH) waarop opnieuw houten raamprofielen waren gelijmd.
• Op de rechter zijkant is nog altijd een zeer fraai rond raampje met een diameter van 40 cm aanwezig.
• De bunker was voorzien van een vrij plat schilddak opgetrokken in hout en met als dakbedekking rode Boomse pannen waar de koepel nipt zal bovenuit gestoken hebben.
• Het uitzicht van de koepel was allicht dit van een klokketorentje (geen info over terug gevonden) gezien dit op de plannen nog afwijkend zal getekend zijn ten opzichte van wat ooit is uitgevoerd.
• Om de koepel te bereiken waren er vanuit de mitrailleurkamer 6 stijgijzers voorzien.
• Vanuit deze koepel vertrok 3.50m stemdragerbuis om orders naar de mitrailleurschutters te kunnen doorgeven. Dit waren buizen van 1" op beide uiteinden voorzien van een trechtervormig uiteinde.
• Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
• De eigenlijke toegang bij de inkom van de mitrailleurkamer was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
• In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
  • 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
  • Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
  • 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
  • Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
  • 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
• De eigenlijke toegang tot de kanonkamer was afgesloten met een traliehek in smeedijzer, openend in twee richtingen van elk 1.10m x 2.10m (BxH).
• In elke kanonkamer was daarnaast standaard aanwezig:
  • 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
  • Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
  • 1 speciaal in de bodem ingewerkt staketsel op een zeer kort spoor om scharnierend het C47 kanon zeer snel te kunnen veranderen van vuurrichting
• Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
• Het globale uitzicht moet dit van een bakstenen woning geweest zijn met een vrij plat dak in rode Boomse pannen.
• De stijl zal vrij identiek moeten geweest zijn met de hoeve waar hij iets op achteruit is gebouwd op het aangrenzende perceel.

• De bunker is nog grotendeels afgesloten. Zo zijn zowel de toegang voor het 47mm kanon en de mitrailleurkamer, beiden in één buitenhoek weggestoken. De beide toegangsdeuren zijn echter nog volledig afgesloten.
• Het schietgat voor de mitrailleur is vrij en langs daar kan men wel een blik naar binnen gooien. (Dit laatste wel niet te letterlijk nemen daar al heel wat voorgangers dit effectief hebben gedaan. Hierdoor is de binnenzijde van de mitrailleurkamer ondertussen wel in een sluikstort veranderd.)
• Deze bunker is ondanks dat hij nog zo goed als volledig afgesloten is, een van de meest intacte bunkers op de lijn voor wat het nog aanwezig zijn betreft van zijn baksteen camouflage.
• Zeker het nog aanwezige camouflagesas achteraan is uniek op de linie.

• De kans op schade is op deze zone van de lijn is vrij miniem omdat ze wel bezet is geweest maar nooit effectief om zeggen zwaar bevochten.
• Voor zover geprospecteerd konden er voorlopig alvast aan de buitenzijde geen sporen van strijd worden vastgesteld.

• Voorlopig geen gekend.

• Op basis van de hoeveelheden toegepast binnen de bouwproject A en B voor gelijkaardige bunkertjes, gecombineerd met de toegepaste basisprijzen zoals in het bestek van bouwproject E terug te vinden, werd een eerste benaderende prijs bepaald voor elk van de bunkertjes. Deze detailprijzen werden daarna herrekent via de regel van 3 op basis van de werkelijke projectprijs zoals terug te vinden in het bestek en de totaalprijs zoals zelf op basis van de gemaakte veronderstellingen, bekomen. Op die wijze moet dit bunkertje ongeveer 85.641,10 Bef gekost hebben.
• Als men hier nog eens een aantal zaken gaat bijtellen die niet dienden ingecalculeerd te worden door de bouwfirma's maar rechtstreeks werden aangeschaft door de militaire overheid zoals bv chardomes, koepels, ventillatoren,... moet de totale kostprijs ongeveer op 115.891,10 Bef hebben gelegen.
• Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.

Foto's van deze bunker

Oude foto zeer kort na de bevrijding in 1945 - bunkertje zeer beperkt op de achtergrond zichtbaar.

Foto's van deze bunker

Foto's anno 1990 - 1995 : Collectie Guido De Jong - Simon Stevin Stichting